Live
Жыл сайын, 31 мамырда Қазақстанда саяси қуғын-сүргін құрбандарын еске алу күні атап өтіледі
31 Мамыр, 2023

Бұл күн жыл сайын ҚР Президентінің 1997 жылғы 5 сәуірдегі Жарлығына сәйкес атап өтіледі. Кеңес өкіметі жылдарында белгілі бір дәрежеде 40 миллионға жуық адам қуғын-сүргінге ұшырады. Қазақстанда 1921 жылдан 1954 жылға дейін статистикаға сәйкес 100 мыңға жуық адам сотталды, бұл ретте 20 мыңнан астам адам атылды. Мыңдаған адамдар "хат алмасу құқығы жоқ" деген айыппен бас бостандығынан айырылды, бұл көптеген дәлелдерге сәйкес өлім жазасымен бірдей болды.
Қазақ халқына жаппай қуғын-сүргін кезеңі қымбатқа түсті. Революцияға дейін қазақтар арасындағы білімді адамдар саны бірнеше мың адамнан тұрды, олардың көпшілігі артта қалған, жалпы халықтың дамуын қамтамасыз ету үшін Қазақ автономиясын құруға бағытталған "Алаш" қозғалысының қатысушылары болды.
ҚР Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев халыққа Жолдауында Қазақстанда 1993 жылы "Жаппай саяси қуғын-сүргін құрбандарын оңалту туралы" Заң қабылданғанын еске салып, саяси қуғын-сүргін құрбандарын оңалту жөніндегі Арнайы мемлекеттік комиссия құруды тапсырды.
Ел тарихында Сталиндік кезеңдегі жаппай қуғын-сүргін ерекше рөл атқарды. Қазақстан аумағында ГУЛАГ – АЛЖИР, Степлаг, Карлаг деп қысқартылған лагерьлер мен қамау орындарының Бас басқару жүйесінің көптеген мекемелері болды.
Қуғын-сүргін жылдарында КСРО-ның барлық республикаларынан 5 миллионнан астам адам Қазақстан лагеріне жіберілді. Сонымен қатар, Қазақстанға Ұлы Отан соғысы кезінде неміс басқыншыларына көмек көрсетті деп Кавказ халықтарының, немістердің, корейлердің, түріктердің, ирандықтардың, Қырым татарларының, поляктардың және тағы көптеген ұлт өкілдерін кінәлап, мәжбүрлі түрде қоныс аудартты.
Осы қоныс аударушылардың көпшілігі қиын уақытта тек қазақ халқының көмегі мен қолдауының арқасында ғана өмір сүре алды, осыған байланысты Қазақстанда 1 наурызда атап өтілетін Алғыс айту күні белгіленді. Қазақстанға барлығы 1,2 миллионнан астам қоныс аударушылар келді, олар да біздің еліміздің заңнамасына сәйкес қуғын-сүргінге ұшырағандар қатарына жатады.
Қазақстан халқы саяси қуғын-сүргіннен зардап шеккен миллиондаған отандастардың жадын есте сақтайды.